Bijna iedereen houdt van reizen. Op bezoek bij familie, naar een museum met vrienden of een bijzondere, nieuwe plek ontdekken. Maar wat als dat niet meer kan?
Speciaal voor bewoners met dementie in verpleeghuizen heeft de Nederlandse Spoorwegen (NS) de Hoofdreiscoupé ontwikkeld. De coupé bestaat uit onderdelen die uit echte treinen komen. Kijkend uit het raam van de coupé glijdt het landschap voorbij, het lijkt alsof de trein echt over het spoor rijdt. Met de Hoofdreiscoupé willen de NS en Alzheimer Nederland mensen met dementie even afleiding bieden om positieve herinneringen op te halen. De realistische coupé reist langs twaalf verpleeghuizen in Nederland en blijft overal een maand staan. In de provincie Noord-Brabant is dat Roosendaal.
Met de Hoofdreiscoupé willen Alzheimer Nederland en NS ouderen opnieuw laten ervaren hoe het was om met de trein te reizen, zonder daarvoor de deur uit te hoeven. Marjan Rintel, president-directeur van NS: “Zo lang we dementie niet kunnen genezen, moeten we alles doen wat we kunnen om lichtpuntjes te bezorgen. Met de Hoofdreiscoupé nemen we mensen met dementie en hun naasten mee op reis, terwijl zij in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven. De coupé bestaat uit echte treinonderdelen, zoals treinstoelen, het tafeltje en het bekende kantel-prullenbakje. Hopelijk zorgt het voor een fijne reis.”
De beelden die vanuit het treinraampje te bekijken zijn, tonen het landschap van het westelijk deel van Nood-Brabant. Directeur-bestuurder van Alzheimer Nederland, Gerjoke Wilmink, vertelt: “De coupé prikkelt verschillende zintuigen: kijken, voelen en horen. Door de herkenbaarheid van de Hoofdreiscoupé brengen we wellicht leuke herinneringen terug.”
In Roosendaal staat de coupé in de gemeenschappelijke ruimte Centrum voor Wonen & Zorg voor mensen met dementie, Heerma State, zodat bewoners en familieleden kunnen plaatsnemen om een kopje koffie te drinken en met elkaar herinneringen op te halen of in stilte uit het raampje kunnen staren.
Kijkend uit het raam van de treincoupé glijdt het West-Brabantse landschap voorbij. “Het volgende station is Station Roosendaal”, klinkt het uit de luidspreker. Het treinraampje laat beelden zien van het traject van Den Haag Centraal via Roosendaal naar Vlissingen.
Herbeleving speelt een grote rol bij mensen met dementie
Volgens de locatiemanager van Heerma State is de trein een goed voorbeeld van een activiteit waarbij mensen met dementie geprikkeld worden. “Herbeleving speelt een grote rol. Alle mensen hebben wel affiniteit met treinen en reizen. Herinneringen over bijvoorbeeld een dagje naar Vlissingen, naar zee, komen dan boven. We willen dat mensen met dementie zoveel mogelijk bij de maatschappij blijven horen. Dat het er nog toe doet dat ze er nog zijn. Niet dat ze in een verpleeghuis gestopt zijn. Een stukje kwaliteit van leven.”
NS-conducteurs leren signalen van dementerenden herkennen
Tijdens het werk gebeurt het steeds vaker dat conducteurs van NS in contact komen met reizigers met dementie. Daarom zijn Alzheimer Nederland en NS eind 2019 de bewustwordingscampagne ‘GOED omgaan met dementie in het openbaar vervoer’ gestart. Deze campagne richt zich op zowel OV-medewerkers als -reizigers. In een online-training leren 700 Veiligheid & Servicemedewerkers van NS de signalen van dementie herkennen en op een goede manier ermee omgaan
Dementie in Nederland
In Nederland zijn op dit moment ongeveer 290.000 mensen met dementie. De verwachting is dat dit aantal stijgt tot ongeveer 420.000 in 2030 en 520.000 in 2040. Dementie ontwikkelt zich daarmee tot de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Mensen met dementie verliezen in toenemende mate hun cognitieve vaardigheden. Dit heeft grote invloed op niet alleen het leven van de persoon met dementie, maar ook op zijn of haar naasten.
