Vier Noord-Brabantse ziekenhuizen doen mee aan de nationale campagne ‘Samen Beslissen’ vanuit de medisch-specialistische zorg, huisartsenzorg, paramedische zorg en de wijkverpleging. ‘Samen Beslissen’ is een initiatief van het programma ‘Uitkomstgerichte Zorg’, dat zich binnen de medisch-specialistische zorg inzet voor meer inzicht in zorguitkomsten en voor meer ‘Samen Beslissen’ tussen zorgverlener en zorgvrager. In het ziekenhuis gaat samen beslissen vaak over kiezen tussen behandelen of niet behandelen. Zo’n keuze is niet eenvoudig. Voor een goed besluit is informatie nodig. Informatie over hoe het leven er uit kan zien na een behandeling. Kan ik straks weer gewoon werken? Blijf ik pijn houden? Kan ik weer sporten? Op dit moment is die informatie niet altijd beschikbaar. Het programma ‘Uitkomstgerichte Zorg’ maakt uitkomstinformatie beschikbaar. En helpt zorgverleners, patiënten en cliënten deze informatie te gebruiken bij ‘Samen Beslissen’.
De campagne is van start gegaan met een televisie- en radiocommercial, posters, social media formats, digital out of home en nog veel meer publiciteit. De campagne geeft tips en hulpmiddelen om beter en vaker samen te beslissen. Door samen te beslissen zijn mensen tevredener over de zorg die zij krijgen en trouwer aan de afspraken die zij met hun zorgverlener maken. Toch gaat het niet vanzelf. Om hierbij te helpen is de campagne gelanceerd. De campagne roept op om vragen te stellen, beter te luisteren en gesprekken voor te bereiden.
“Door kennis te bundelen, kunnen ze samen beslissen welke zorg het beste past.”
Bij ‘Samen Beslissen’ komen twee werelden samen. De kennis van de patiënt of cliënt over zijn of haar situatie, wensen en behoeften, én de kennis van de zorgverlener over mogelijke behandelingen, onderzoeken, medicatie of ondersteuning. Als ze kun kennis bundelen, kunnen ze samen beslissen welke zorg het beste past. En daar worden beiden beter van.
Voorafgaand aan de campagne is een doelgroepenonderzoek naar samen beslissen gedaan. Hieruit is naar voren gekomen dat 46 procent van de zorgverleners zegt dat zij met de patiënt of cliënt samen de beslissing nemen. En 37 procent van de deelnemers aan het onderzoek ervaart dit ook zo.
Het doelgroepenonderzoek laat ook zien dat zorgverleners die minder samen beslissen, denken dat patiënten het te ingewikkeld vinden. Zij denken vaker dan hun collega’s dat patiënten niet in staat zijn om samen te beslissen.
Daarnaast zijn er patiënten die zich niet voorbereiden en niet goed weten wat ze moeten zeggen. Soms omdat ze niet gewend zijn iets te zeggen, of omdat ze simpelweg geloven dat hun eigen mening niet relevant (genoeg) is.
Catharina Ziekenhuis Eindhoven: houding en werkstijl kunnen het verschil maken
Cardioloog Pepijn van der Voort van het Eindhovense Catharina Ziekenhuis begrijpt dit communicatieverschil goed. Hij zegt: “Dat verschil heeft verschillende oorzaken. Aan de ene kant zijn er patiënten die zich niet goed voorbereiden, informatie niet goed begrijpen of geloven dat hun eigen mening niet relevant genoeg is. Aan de andere kant kunnen onze houding en werkstijl het verschil maken. Door nog beter te luisteren, de tijd te nemen om uitleg te geven en geen aannames te maken over iemands begrip of situatie, bijvoorbeeld. Betere zorg begint dus echt met een goed gesprek.”
In het Catharina Ziekenhuis kunnen patiënten en zorgverleners allebei de deur openen naar een persoonlijk en begrijpelijk gesprek. Een belangrijk hulpmiddel hiervoor zijn de drie goede vragen:
1) Wat zijn mijn mogelijkheden?
2) Wat zijn de voordelen en nadelen van die mogelijkheden.
3) Wat betekent dat in mijn situatie?
Patiënten krijgen via het digitale platform ‘Mijn Catharina’ informatie over deze drie vragen, zodat zij zich goed kunnen voorbereiden op de afspraak en nog beter samen met de zorgverlener kunnen beslissen wat op een bepaald moment de beste behandeling is.
Maar wat de reden ook is, op dit moment communiceren veel patiënten en zorgverleners nog te weinig met elkaar om écht samen beslissingen te nemen. Vandaar de campagne die 16 maanden duurt.
Elkerliek Ziekenhuis Helmond: kies bewust voor zorg waar je helemaal achter staat
Ook het Elkerliek Ziekenhuis in Helmond en Deurne haakt aan bij de landelijke campagne. “Wij vinden een open gesprek, waarin je samen met je zorgverlener komt tot de beste behandeling namelijk erg belangrijk. Dit zorgt voor goede, passende zorg. Voor zorg waar je zelf bewust voor kiest en helemaal achter staat!”
Over grote beslissingen denk je goed na, bijvoorbeeld over waar je wilt wonen of wat voor werk je wilt doen, zeggen ze in Helmond en Deurne. “Maar over welke zorg of behandeling we nodig hebben, denken we vaak minder goed na. Zelf nadenken over wat voor zorg je wilt is belangrijk. Want je leven kan door een behandeling erg veranderen. Goede zorg begint met een goed gesprek tussen jou en de hulpverlener. Vertel wat jij belangrijk vindt. Dan krijg je zorg die beter bij jou past.”
In een goed gesprek stel je vragen aan de dokter of behandelaar en luister je goed naar de antwoorden, zegt het Elkerliek op zijn website. “Alles wat jullie elkaar vertellen is even belangrijk. De dokter, verpleegkundige of therapeut werkt samen met jou. Hij of zij wil weten wat jij wilt en belangrijk vindt. Tijdens een goed gesprek kiezen jullie samen voor de zorg of ondersteuning die bij jou past.”
ETZ Tilburg: kenniscentrum zet samen beslissen nog meer op de kaart
Het Elisabeth Twee Steden Ziekenhuis (ETZ) in Tilburg is van mening dat samen beslissen een belangrijk thema is. Overigens gebeurt in het ETZ al veel op het gebied van samen beslissen. Om overzicht te krijgen in wat in het ETZ op dit gebied al gebeurt, is het ‘Kenniscentrum Samen Beslissen’ opgericht. Het kenniscentrum overziet alle activiteiten op het gebied van dit thema en heeft toekomstplannen om samen beslissen nog meer op de kaart te zetten. Bijvoorbeeld als aanspreekpunt voor alle zorgprofessionals en ondersteuner van wetenschappelijk onderzoek. En door te zorgen voor goede scholing, zodat zorgprofessionals kennis over samen beslissen kunnen toepassen in de praktijk.
Bernhoven Uden: dertig digitale ‘keuzehulpen’ ter ondersteuning
Ziekenhuis ‘Bernhoven’ in Uden begon ruim vijf jaar geleden al met ‘Samen Beslissen’ en doet ook opnieuw weer mee. Het ziekenhuis stelt dat bij elk patiëntencontact de zorgverleners aandacht hebben voor samen beslissen. Hiervoor zet het verschillende hulpmiddelen in. Een van deze hulpmiddelen bij het voeren van dat gesprek is de keuzehulp. Bernhoven gebruikt meer dan 30 keuzehulpen ter ondersteuning van samen beslissen. Een keuzehulp is een digitaal hulpmiddel dat aan de hand van een aantal vragen patiënt en arts inzicht geeft in de persoonlijke situatie en voorkeuren van de patiënt. Op basis van de antwoorden kan een keuze voor een behandeling worden gemaakt die past bij de specifieke situatie van de patiënt.
