De doelstelling voor de energietransitie is om in 2050 volledig onafhankelijk te zijn van fossiele brandstof. Dat betekent dat de kinderen van nu daar een belangrijke rol in gaan spelen. Sommigen als gebruiker van energie, maar ongetwijfeld ook een aantal dat professioneel, als ontwikkelaar of beleidsmaker, gaat bijdragen aan die energietransitie. Om kinderen nu al aan het denken te zetten, bewust te maken van energieverbruik en om hun meningen en ideeën te horen, is in de provincie Noord-Brabant een project ontwikkeld dat luistert naar de naam ‘Stem van de Kinderen.’ Als start worden op vier scholen in Brabant een aantal buitenlesdagen georganiseerd met als thema ‘Energie’.

Initiatiefnemer en ontwikkelaar van het project is Marjan Bastiaan, programmamanager bij De Buitenschool.  De Buitenschool is een stichting die ernaar streeft kinderen op basisscholen zoveel mogelijk in de buitenlucht te laten leren. Samen met Kunstloc Brabant, een stichting die o.m. scholen stimuleert kunst te gebruiken, De Waardemakers die creatieve oplossingen bedenken voor maatschappelijke vraagstukken en het Inktatelier, heeft Marjan Bastiaan het project opgezet.
Van het provinciebestuur van Noord-Brabant hebben de samenstellers een financiële bijdrage ontvangen om in de vorm van een challenge vier scholen in Brabant te benaderen om de kinderen te betrekken bij de energietransitie. In Noordoost-Brabant is dat Kindcentrum De Sprong in Rosmalen, in Hart van Brabant een school in Tilburg, in West-Brabant is men bezig met een school in Roosendaal en er wordt nog gezocht naar een school in de regio Eindhoven.Draagvlak voor duurzame energie bevorderen en de nieuwe generatie hierin meenemen

In Noord-Brabant wordt in verschillende gebieden nagedacht over de inrichting van het landschap om duurzame energie op te wekken. Met het project willen de samenstellers de stem van kinderen als toekomstige bewoners van deze gebieden hoorbaar maken en hen betrekken bij de visievorming over deze gebiedsontwikkeling. Daarnaast willen ze met het project draagvlak voor duurzame energie bevorderen en de nieuwe generatie hierin meenemen. Kinderen uit de betreffende gebieden horen én hun stem laten uitspreken richting de overige bewoners van deze gebieden is een krachtig signaal en kan in hun directe omgeving draagvlak creëren voor duurzame energie-ontwikkelingen in het landschap.

Onder schooltijd buitenschools ontdekkend leren

De kinderen gaan – onder schooltijd – buitenschools ontdekkend leren in de gebieden zelf, onder begeleiding van kunstenaars, begeleiders van Stichting Buitenschool, de eigen leerkrachten basisonderwijs en studenten van het MBO, opleiding onderwijsassistent.
Na drie buitenschoolse dagen presenteren ze hun verworven inzichten aan deskundige vertegenwoordigers op het gebied van duurzame energie in de betreffende gebieden. Op basis van deze concrete resultaten bespreken de samenstellers met deze deskundigen mogelijkheden tot opschaling en welke rol zij daarin willen of kunnen spelen. Na afloop van het project is dan een format ontstaan dat in meerdere gebieden kan worden toegepast om kinderen van basisscholen te betrekken bij de ontwikkeling van duurzame energie in hun leefomgeving. Daarnaast worden alle doorlopen processen, werkwijzen en best practices vastgelegd en dient dan als inspiratiebron, zodat in de toekomst scholen of andere belanghebbenden er zelfstandig mee aan de slag kunnen.

Buitenonderwijs en ontwikkelen van verbondenheid met de natuur zijn ondergeschoven kindjes

Buitenonderwijs en het ontwikkelen van verbondenheid met de natuur zijn in het huidige onderwijs  ‘ondergeschoven kindjes’. Ontdekkend en ontwerpend leren op locatie en samenwerking met kunstenaars kan hier een krachtige positieve impuls aan geven, zeggen de samenstellers van het project. Eén van de duurzame energie-ontwikkellocaties die zeer geschikt is voor ontdekkend leren en actieve maatschappelijke participatie van basisschoolleerlingen is de Duurzame Polder tussen Oss en ’s-Hertogenbosch.
Voor de ontwikkeling van deze polder is door de bestuurders een ambitieuze doelstelling geformuleerd en de gemeenten en het provinciebestuur van Noord-Brabant hebben inmiddels veel informatie- en inspraakbijeenkomsten georganiseerd voor inwoners en belanghebbenden. Besluitvorming over de verdere inrichting van de Duurzame Polder zal binnenkort plaatsvinden.
De gemeenten en provincie gaven eerder aan dat de stem van kinderen in het besluitvormingsproces niet gehoord wordt. De informatie- en inspraakbijeenkomsten worden vooral bijgewoond door technisch georiënteerde, oudere en hoogopgeleide mannen.
Uit onderzoek door De Waardenmakers in 2020 blijkt dat ook in het huidige onderwijs niet systematisch op dit soort lokale en regionale vraagstukken wordt ingespeeld en kinderen niet worden uitgenodigd om hun stem te laten horen. Er is hooguit incidenteel aandacht voor dit soort processen en actuele maatschappelijke problemen. Toch is er bij het onderwijs zowel als bij de overheidsbestuurders behoefte om hierin verandering aan te brengen.

Kinderen betrekken bij bestuurlijke besluitvorming en richtinggevend optreden naar het onderwijs

Het project ‘Stem van de Kinderen’ wil een verandering in gang zetten door zowel kinderen te betrekken bij de totstandkoming van bestuurlijke besluitvorming als door richtinggevend op te treden naar het onderwijs. Besluitvorming over en draagvlak genereren voor energietransities en klimaatadaptie wordt met het horen van de stem van kinderen rijker en onderwijs, dat kan inspelen op actuele ontwikkelingen in de directe omgeving van het kind, wordt meer betekenisvol, zeggen de samenstellers.

Printvriendelijk