Argentinië krijgt van de Wereldbank een lening van 347 miljoen dollar om een van de belangrijkste voorstedelijke spoorlijnen in de stad Buenos Aires te moderniseren. De operatie maakt deel uit van het nieuwe beleid van de Wereldbank om haar klimaatambitie op te krikken.

“Het uitgangspunt is dat ontwikkeling en klimaatverandering niet langer als twee afzonderlijke zaken kunnen worden gezien”, zegt Ana Bucher, specialist klimaatverandering bij de Wereldbank in Washington.

Het project omvat spoorvernieuwing, verbeteringen aan het elektrische systeem, de bouw van twee nieuwe stations en de renovatie van zestien bestaande stations langs de General Bartolomé Mitre Railway, een lijn genoemd naar een van de eerste presidenten van Argentinië (1862-1868). Ze verbindt het centrum van de hoofdstad met de noordelijke regio’s van groot Buenos Aires.

Klimaat, armoede en gelijkheid

Volgens de Wereldbank zal deze financiële injectie CO2-vrij vervoer bevorderen. Er is bij dit initiatief ook aandacht voor de integratie van verschillende vormen van duurzame mobiliteit: zo zullen reizigers gestimuleerd worden om een fiets mee te nemen op de trein, om ook het laatste stukje van hun traject milieuvriendelijk te laten verlopen.

“We beseffen vandaag dat de klimaatkwestie altijd verweven is met de twee hoofddoelstellingen van de Bank, armoede verminderen en gelijkheid versterken”, zegt Bucher. “We zijn ervan overtuigd dat het project banen zal creëren, de levenskwaliteit van de Argentijnen zal verbeteren en economische groei met zich zal meebrengen”.

Focus op klimaat

Sinds bijna tien jaar is de kwestie van klimaatverandering geïntegreerd in het beleid van de Wereldbankgroep en haar twee kredietinstellingen, de Internationale Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (IBRD) en de Internationale Ontwikkelingsassociatie (IDA).

Volgens Bucher is de Bank vastberaden om al haar leningen in overeenstemming te brengen met de doelstellingen in het Klimaatakkoord van Parijs, namelijk de opwarming van de aarde onder de 2 graden Celsius en bij voorkeur maximaal 1,5 graden boven het pre-industriële niveau te houden.

Daarom geeft de Wereldbankgroep prioriteit aan projecten die blijk geven van een goede samenwerking met het klimaatbeleid dat door landen zelf is vastgesteld in hun nationale bijdragen (de Nationally Determined Contributions of NDC’s), een kernelement van het Akkoord van Parijs.

Er zijn door de financiële instelling onder meer minima vastgelegd die naar projecten moeten gaan in ontwikkelingslanden in het Zuiden die een bijdrage leveren aan de reductie van broeikasgassen of ingrepen doen om zich weerbaarder te maken tegen de gevolgen van extreem weer.

In december 2020 werd vastgelegd dat minstens 35 procent van de leningen moeten toegekend worden aan projecten “met een bijkomend voordeel voor het klimaat”. Het treinproject in Argentinië is zo’n project dat binnen deze doelstelling past.

Van nationalisering naar privatisering en terug

Het eerste deel van de Mitre-spoorlijn kwam er in 1862 met de hulp van Engels en Frans kapitaal. Het was een tijd waarin Argentinië zijn economische ontwikkeling begon als een nieuw verenigd land.

De Argentijnse spoorwegen werden genationaliseerd tijdens de regering van Juan Domingo Perón (1946-1955) en opnieuw geprivatiseerd tijdens het bestuur van Carlos Menem (1989-1999).

22 februari 2012 markeerde een ‘voor en na’ voor de Argentijnse spoorwegen: een overvolle passagierstrein crashte toen in de hoofdstad. Daarbij vielen 51 doden en bijna 800 gewonden. De tragedie benadrukte de verwaarlozing van het spoor en was beslissend voor president Cristina Fernández (2007-2015) om aan te dringen op het herstel van de staatscontrole over het beheer van de spoorwegen.

Transport is energievreter

De Mitre-spoorweg is volledig elektrisch, maar de meeste elektriciteit in Argentinië is afkomstig uit fossiele bron. Slechts zes procent is duurzaam.

Volgens het aangepaste klimaatplan dat de Argentijnse regering afgelopen december presenteerde, is transport de grootste energieverbruiker in het land, goed voor 33 procent van het totaal.

In die meest recente update staat een doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 19 procent te verminderen in vergelijking met de historische piek die in 2007 werd bereikt.

Zonder verdere details te geven, is er sprake van het bevorderen van “duurzame transportsystemen” door middel van energie-efficiëntie en een groter gebruik van aardgas, waterstof, elektriciteit en biobrandstoffen. Die zouden gradueel de fossiele brandstoffen moeten vervangen. Vandaag zijn die die volgens officiële data nog goed voor 75 procent van de vraag naar energie voor transport.

“Natuurlijk bevinden de grote uitstoters zich niet in Latijns-Amerika”, zegt Bucher. “Maar wij geloven dat mitigatie en adaptatie aan de klimaatverandering overal moet gebeuren. Het is essentieel om de veerkracht te vergroten en bovendien zijn er veel voordelen te halen op lokaal niveau, denk maar aan een betere lucht- en waterkwaliteit.”