Een internationaal team van pijnexperten heeft voor een doorbraak gezorgd in het onderzoek naar chronische pijn bij reumapatiënten. “We ontdekten dat overgevoeligheid voor pijn vaak de oorzaak is voor allerlei vormen van chronische pijn. Een persoonlijke behandeling op maat van de patiënt biedt hier de oplossing”, vertelt VUB-professor Jo Nijs, die de leiding heeft over het project.
Professor Nijs coördineerde het onderzoek waaraan maar liefst zeventien pijnexperten, waaronder vijf onderzoekers van de VUB, van dertien universiteiten uit zeven landen deelnamen. Ze schreven een overzichtsrapport over al het onderzoek naar chronische pijn. De bevindingen zijn gepubliceerd in the Lancet Rheumatology, een vooraanstaand wetenschappelijk medisch vaktijdschrift.
Chronische pijn: een wereldwijd probleem
Chronische pijn is wereldwijd de meest voorkomende oorzaak van invaliditeit, met enorme kosten voor de gezondheidszorg tot gevolg. Daarom is onderzoek naar chronische pijn zo waardevol. Chronische pijnpatiënten hebben vaak veel meer pijn dan de schade in hun lichaam doet vermoeden. De oorzaak van dit ‘overdreven’ pijngevoel is centrale sensitisatie. “Bij centrale sensitisatie zijn de zenuwcellen in het centrale zenuwstelsel – dat zijn de hersenen en het ruggenmerg – overgevoelig voor prikkels”, legt de VUB-professor uit. “We weten al langer dat dit speelt, maar nu pas is duidelijk geworden dat centrale sensitisatie pijn bij heel uiteenlopende ziektebeelden kan verklaren, gaande van pijn na kanker tot reuma en aanhoudende pijn na chirurgie.”
Pijn bij reumapatiënten
Centrale sensitisatie verklaart veel verschillende vormen van chronische pijn. Enkele voorbeelden van aandoeningen waarbij centrale sensitisatie is vastgesteld:
- fibromyalgie: chronische pijn in spieren en bindweefsel;
- pijn na kanker;
- pijn na chirurgie (na een knieprothese of na rugchirurgie);
- whiplash: letsel als gevolg van een krachtige voor- en achterwaartse beweging van de nek;
- artrose en artritis: aantasting van gewrichten, pezen of spieren;
- ‘hypermobiele’ of extreem soepele gewrichten;
- peesaandoeningen in hand, pols, arm of schouder;
- hoofdpijn;
- rugpijn …
De oplossing voor al deze vormen van chronische pijn is precisiegeneeskunde, gericht op het centrale zenuwstelsel wanneer centrale sensitisatie aanwezig is.
Pijnbestrijding op maat
“Precisiegeneeskunde betekent dat we patiënten in bepaalde subgroepen kunnen onderbrengen, waarbij iedere subgroep een andere behandeling krijgt op maat van de patiënt”, aldus professor Nijs. “We kunnen nu patiënten met centrale sensitisatie als zo’n grote en voorname subgroep beschouwen, en dit heeft grote implicaties op de behandeling van chronische pijn.”
Hoe gaat dit in zijn werk? “Eerst onderzoeken de behandelende artsen de specifieke pijnklachten van de patiënt. Daarbij dient het al dan niet aanwezig zijn van centrale sensitisatie richtinggevend te zijn voor de inhoud van het behandelplan. Immers, patiënten met centrale sensitisatie reageren niet goed op behandeling gericht op gewrichten, spieren of andere ‘lokale’ structuren, zoals chirurgie, manuele therapie of bepaalde vormen van medicatie. Deze patiënten hebben eerder baat bij centraal werkende medicatie in combinatie met andere manieren om pijn te verminderen, zoals beweging, stressmanagement, verbetering van eventuele slaapproblemen enzovoort. Zo’n individuele aanpak is de beste manier om patiënten met chronische pijn een betere levenskwaliteit te schenken”, besluit de professor.
