Hoe mooi zou het zijn als een zorgvuldig geworven vrijwilliger geregeld met een dementerende bewoner gaat wandelen. Of een kaartje legt, foto’s kijkt, de krant leest of een gesprek voert over een gezamenlijke interesse of beroep. Gewoon kijken wat nog wél kan en dat samendoen! Op die manier worden bewoners gelukkiger. En zullen ze tegelijkertijd minder onrust veroorzaken. Goed voor de hele afdeling van het verzorgingshuis dus!
Hoe geweldig zou het zijn als er wekelijks extra bezoek van een vaste vrijwilliger zou komen voor elke dementerende bewoner. Als mantelzorger of familie kan het een opluchting zijn te weten dat je naaste ook nog geregeld ander bezoek krijgt. Daarbij kan elk beetje extra aandacht echt wonderen doen en dat is prachtig om te ervaren. Als bewoner en als bezoeker!
De Stichting Het Momentum in zuidoost-Noord-Brabant zet zich in om zulke mooie en waardevolle momenten van persoonlijk geluk, gezelligheid en zingeving aan te bieden.
Volgens de Stichting Alzheimer Nederland lijden in Nederland ruim 270.000 mensen aan dementie, een verzamelnaam voor ongeveer 50 verschillende ziektes, waaronder alzheimer. Ruim 70.000 patiënten wonen in verpleeg- of verzorgingshuizen. Door te dwalen of te roepen kan een bewoner grote onrust veroorzaken in een zorginstelling. Afleiding doet dan wonderen. Mensen met dementie hebben veel individuele zorg en aandacht nodig om zich prettig en rustig te voelen. De dagelijkse praktijk leert echter dat in veel zorginstellingen te weinig capaciteit is om alle bewoners met dementie goed te begeleiden. Zorgverleners en mantelzorgers zijn al (te) drukbezet.
Bij mensen met dementie blijven gevoelsleven en emoties het langst intact
De Stichting Het Momentum werft met een zorgvuldige selectieprocedure vrijwilligers die bereid zijn een uurtje per week aandacht aan dementerende ouderen in een verzorgings- of verpleeghuis te bieden. De gevonden vrijwilliger wordt door de stichting in en na overleg met de leiding van het verzorgings- of verpleeghuis en een eventuele mantelzorger ‘gematcht’ met een bewoner van een zorginstelling. Dit gebeurt op basis van interesse, achtergrond of (vroegere) werkervaring. Dus iets wat de bewoner nog altijd aanspreekt. Volgens de stichting is het namelijk wetenschappelijk bewezen dat bij mensen met dementie het gevoelsleven en emoties het langste intact blijven. De vrijwilliger bezoekt de bewoner een uurtje per week om samen leuke dingen te doen. Dat varieert van samen een kopje koffiedrinken tot een goed gesprek, een spelletje of iets leuks doen buiten de deur.
Voordat de vrijwilliger aan een bewoner wordt voorgesteld, volgt hij of zij kosteloos workshops ter voorbereiding en ontvangt na afloop een certificaat. Voor de begeleiding van een bewoner met bijvoorbeeld geheugenproblematiek, krijgt de vrijwilliger een korte opleiding door een GZ-psycholoog van drie avonden en een dagdeel, die wordt afgesloten met een certificaat. Hij of zij krijgt meer te horen over de verschillende fasen van dementie en hoe je daarmee kunt omgaan. Ook krijgt hij/zij suggesties voor passende activiteiten.
De vrijwilliger wordt tijdens het werk begeleid door een professional van de Stichting Het Momentum. Ook kan hij/zij altijd terugvallen op de aanwezige zorgmedewerkers. Daarnaast is er ook nog begeleiding door Het Momentum zelf, zoals intervisie, contactmomenten en een reguliere nieuwsbrief met casussen en tips.
“Een project dat in alle opzichten op maat is”
De werkzaamheden van de stichting zijn in 2019 beloond met de Anneke van der Plaats-Award. De jury noemde het een prachtig initiatief. Uit het juryrapport o.m.: “De matches zijn op maat, zo wordt een elektricien met dementie gekoppeld aan een technicus die in een broodfabriek werkt. De ruim vijftig vrijwilligers krijgen supervisie, volgen drie avonden een cursus over dementie en hebben daarnaast een betaalde baan. De benadering in de een-op-een contacten sluiten goed aan bij het onderbrein. De vrijwilligers zijn niet bang voor basaal contact, stellen de persoon met dementie centraal en zijn kritisch naar zichzelf. Een project dat in alle opzichten op maat is.”
De award is genoemd naar dr. Anneke van der Plaats, een sociaal geriater, wetenschapper, docent en adviseur. In 1983 zette zij de eerste dagopvang voor ouderen in Nederland op. Anneke van der Plaats heeft vanaf 2000 wetenschappelijke kennis en complexe wetenschappelijke theorieën over dementie vertaald naar de dagelijkse praktijk. De door haar ontwikkelde omgevingszorg, gericht op mensen met een beschadigd brein en de Brein Omgeving Methodiek om omgevingszorg op een goede manier toe te passen, heeft een nieuwe kijk op zorg voor mensen met dementie gebracht, die zich in de praktijk bewezen heeft. Daarnaast is zij medeauteur van diverse boeken, waaronder De Wondere Wereld van Dementie (2008), Het demente brein (2014) en De dag door met dementie (2016). In 2016 is de Anneke van der Plaats-Foundation opgericht.
Vijf verpleeginstellingen in zuidoost-Noord-Brabant maken momenteel gebruik van de vrijwilligersdiensten van Het Momentum. De stichting werkt tegen een maatschappelijk tarief. Zij vraagt een eenmalig bedrag per match en dat is inclusief werving, opleiden, voorstellen en begeleiding van de vrijwilligers. Dit bedrag wordt aan het verpleeghuis in rekening gebracht als de match is gemaakt.
“Dan glansden haar ogen weer net als vroeger.”
Het Momentum is opgericht door Sylvia Eickholt.
Zij moest in februari 2019 afscheid nemen van haar moeder na een verblijf van meer dan acht jaar op een psychogeriatrische afdeling van een verpleeghuis. “In alle jaren van haar ziekte merkte ik steeds weer dat zij, net als ik, nog altijd écht kon genieten van de momenten dat wij samen waren. Dan glansden haar ogen weer net als vroeger, in elke fase van haar dementie”, aldus Sylvia Eickholt.
De oprichter van Het Momentum weet dus uit ervaring dat er nog zoveel mogelijk is tijdens een bezoekje. Dat je iemand echt even kunt terughalen uit de ‘mist’ van herinneringen en gelukkig kunt maken. Ook al is het maar een moment. “Tegelijkertijd heb ik vaak gezien dat helaas het kringetje van vaste bezoekers gaandeweg steeds kleiner wordt bij de meeste bewoners. En dat terwijl bezoek juist zo belangrijk is!”
