Een ruime maand geleden, in december, kamde de landelijke eenheid van de politie drie weken lang de hele omgeving rond het riviertje De Dommel uit. Want vlak daarbij was de fiets van de 75-jarige vermiste man uit Sint-Oedenrode (gemeente Meierijstad) in de provincie Noord-Brabant, gevonden. Sonarapparatuur kwam eraan te pas, drones werden ingezet, een helikopter bood hulp, politie te paard zocht mee. Maar het waren uiteindelijk de speciaal getrainde honden van de Stichting Signi uit het Noord-Brabantse dorp De Rips die de man vonden.
Signi zoekhonden is een stichting zonder winstoogmerk met als doel vermiste mensen – levend of overleden – op te sporen. De honden zijn speciaal getraind in het zoeken naar verdronken en vermiste mensen in rampgebieden. De stichting, waarvoor 50 vrijwilligers zich inzetten, staat onder de bezielende leiding van dierenarts Esther van Neerbos (50) en paraveterinair Janette Kruit (62) uit De Rips (gemeente Bakel – bij Helmond), een ontginningsdorpje van nog geen 1200 inwoners.
Nog maar kortgeleden – in oktober vorig jaar – zijn Ester en Janette voor hun heldhaftige vrijwilligerswerk beloond met een hoge koninklijke onderscheiding. Bij gelegenheid van het 15-jarig bestaan van hun stichting werden beiden benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Esther van Neerbos vindt het elke keer weer speciaal als ze met behulp van haar vijf honden nabestaanden hun rust terug kan geven, dat achterblijvers niet meer hoeven zoeken en echt afscheid kunnen nemen. “Maar het laat je ook niet los als je iemand niét kunt vinden.” Met haar partner Janette Kruit runt ze in Bakel een dierenkliniek.
Volledig afhankelijk van giften en donaties
De stichting is volledig afhankelijk van donateurs en sponsoren. Door giften en donaties is ze de afgelopen jaren in staat geweest haar werk te verrichten waarvoor zij is opgericht: daadwerkelijke hulpverlening daar waar nodig. Al het geld uit giften of donaties komt direct ten goede aan het aanschaffen en onderhouden van materiaal voor de zoekacties.
Het materiaal kan soms van doorslaggevend belang zijn bij het slagen van een zoekactie. Signi gebruikt hiervoor verschillende boten, onderwater- en sonarapparatuur, metaal- en dregdetector, grondradar, GPS-systeem, prikstok (om ‘lijkengeur’ waar te nemen) en een hondentracker, waarmee de geleider kan zien welk zoektraject de hond heeft afgelegd en waar deze stil is blijven staan bij ‘verdachte’ plekken.
Al 400 mensen teruggegeven aan hun dierbaren
Sinds de oprichting in 2004 zoekt de stichting wekelijks in de meest uiteenlopende omstandigheden naar vermisten. Naast de specialisatie in het zoeken naar verdronken mensen heeft de stichting zich vooral toegelegd op het zoeken naar bedolven mensen onder puin. Signi heeft haar honden vele malen in het buitenland ingezet na een rampsituatie. Zo zijn de honden en geleiders ingezet na de orkaan ‘Luis’ op St. Maarten, na de aardbeving in Turkije, na de aardbeving in Marokko en na de grote natuurrampen in Sri Lanka en Thailand en de Hurricane Kathrina, de aardbevingen in Pakistan, China, Haïti, Japan, de modderstromen in Nepal, de tyfoon Taiwan in de Filipijnen. Signi heeft al ruim 400 personen terug kunnen geven aan hun dierbaren. De onzekerheid van achterblijvers is ondraaglijk in vermissingszaken. Het wegnemen van die onzekerheid is de drijfveer achter de werkzaamheden van Signi.
Een Mechelse herder en een labrador
De honden van Signi zijn uniek in hun prestaties, die alleen kunnen worden bereikt door zeer doelgericht en op praktijksituaties te trainen. Iedere hond voldoet aan de zeer strenge opleidingseisen van Signi en de geleiders hebben vanzelfsprekend alle denkbare certificaten behaald. De honden van Signi zijn een energieke en atletische Mechelaar en een labrador. Ze hebben drie nakomelingen.
Signi traint haar honden vier tot zes keer per week. De vrijwillige duikers van de stichting maken veel uren in zeer diverse omstandigheden. Bediening van de sonar overschrijdt de driehonderd uur per jaar.
Honden reageren op de achtergelaten gassen van de mens
Vanuit het water komt een mengsel van schilfers, vetzuren en gassen (ontbindingsgassen en anale gassen) naar het wateroppervlak. Deze gassen worden meegenomen door de wind, de hond ruikt de gassen en reageert daarop door te blaffen en te kwispelen. De geur wordt door hond en geleider ‘uitgewerkt’ tot de plaats waar de ‘geurbron’ het sterkst is. Op de plaats waar de vaste stoffen aan het wateroppervlak komen, springt de hond in het water, zwemt naar de locatie en gaat boven de geurbron rondjes zwemmen.
Opleiding en training in slooppanden en puinbrekerijen
Honden en geleiders worden opgeleid tijdens oefeningen in gebouwen die gesloopt zijn of worden. Ook wordt gebruik gemaakt van vergelijkbare situaties, zoals puinbrekerijen, leegstaande gebouwen, ’rampendorpen’ e.d. Tijdens deze oefeningen leren zowel hond als geleider zelfstandig werken tijdens het zoeken.
Een goede verwijzing van de hond, ook als de geleider het gebied niet kan betreden of in het oog kan houden, is een belangrijk trainingspunt. Achterliggende theorie maakt dat de geleiders zelf ook goed inzicht krijgen in het werk. De hond wordt beloond met een bal, beloning met voedsel wordt vermeden.
Onderscheid in de verwijzing van de honden naar levenden of doden
Tijdens de opleiding en trainingen wordt onderscheid gemaakt in het verwijzen van de honden voor het vinden van dode of levende mensen. De honden kunnen zowel levende als overledenen lokaliseren en maken daarbij een onderscheid in hun verwijzing. Op deze manier kunnen tijdens een daadwerkelijke inzet levenden het eerst worden geborgen. Maar het lokaliseren van een dode heeft voor Signi ook een hoge prioriteit om zekerheid en rust bij de nabestaanden te geven. Een hond zal altijd eerst een levende willen vinden, omdat hiervoor de beloning groter is en directer wordt gegeven.
